De Telegraaf 8 juli 2017: Vredesduif in watergevecht

Sinologe/hosteluitbaatster Gea Ardesch brengt rust in rel over 'Chinese' toerisme-invasie van Giethoorn

Venetië luidt de noodklok nu het wordt overspoeld door een tsunami van toeristen. Hoe erg is het in Hollands Venetië? 'Chinezen maken van Giethoorn een spookdorp', klinkt 't alarmerend. Maar er is ook het andere geluid. Van sinologe Gea Ardesch, eigenaar van een hostel in het waterdorp.

Ook zij, China-kenner Gea Ardesch, vond in haar brievenbus een vieze luier, met als afzender exotische toeristen die het groene bakje op dat paaltje voor haar boerderij aan de Dorpsgracht van Giethoorn aanzagen voor een vuilnisemmertje.

Ook zij, sinologe met jarenlange woonervaring in het overvolle Peking, was lichtelijk verbijsterd toen ze foto's zag van de chaotische kluwen fluisterbootjes, die een kilometer verderop tijdens de pinksterdagen het waterdorpshart verstopten. Ook zij, sinds twee maanden uitbaatster van hostel The Black Sheep in Hollands Venetië, vindt het niet echt verstandig van Chinese ondernemers (verenigd in BV Waterside dat zeven woonhuizen in Giethoorn heeft opgekocht voor toeristische doeleinden) om te zwijgen over hun plannen.

En toch probeert ze met alles wat ze in zich heeft te voorkomen dat de rel die over dit alles is losgebarsten verder gaat escaleren.

Of het hier in Giethoorn echt gierend uit de hand loopt?" In de gezamenlijke keuken van haar hostel, waar een Taiwanese gast een pizza in de magnetron probeert te krijgen, kijkt ze bedachtzaam. Ik wil het probleem niet bagatelliseren, maar het wordt nu wel erg opgeklopt. Als de chaos toeslaat, omdat de bootjes over elkaar heen varen, dan moet je het aantal bootjes op drukke dagen reguleren. Er heerst in het dorp angst dat Chinezen een Bed & Breakfast gaan beginnen zonder zelf in het pand te gaan wonen, maar dat mag niet, staat duidelijk in de lokale regelgeving. De oplossing zit in handhaving daarvan, niet in xenofobie."

Dat Chinese zakenmannen van Giethoorn een spookdorp dreigen te maken, lijkt Gea Ardesch overdreven. Hetzelfde werd in de jaren zeventig ook geroepen, toen westerlingen (onder wie Rijk de Gooijer, Andrea Domburg en Peter van Straaten - red.-) in 'noord' een tweede huisje aanschaften. Het bleek in de praktijk nogal mee te vallen."

Stoeptegels

Het gevaar van verloedering leidt volgens de jonge onderneemster, die als geen ander de problematiek van twee kanten kan bekijken, tot de grootste angst. Dat ondernemer Hsu Lai Yu zich zou hebben laten ontvallen een recent gekochte Bed&Breakfast-boerderijtje te willen omringen met stoeptegels, omdat hij
niet zou zitten te wachten op groen onderhoud en dat zijn Chinese gasten aan stenen zijn gewend, stelt de dorpelingen allerminst gerust. Gietersen zijn buitengewoon netjes, vooral als het om hun tuintjes gaat. Begrijpelijk dus dat ze zich hierover zorgen maken, want tijdens mijn jaren in Peking is me opgevallen dat het woord 'onderhoud' in het Chinees net zo weinig voorkomt als 'privacy'. Toen we hoorden dat Hsu Lai Yu, die ik heb mogen ontmoeten en die op mij een slimme maar correcte indruk maakte, panden opkocht, zei Jimmi (haar Javaanse vriend met Chinees bloed -red.-): 'Hopelijk laat hij de boel niet verpauperen'."

Jimmi kent z'n pappenheimers, weet Gea Ardesch. Goed opletten dus dat Yu zich aan de regels houdt, maar niet meer dan dat. Ook wij zijn niet perfect. Sommigen van ons blijven liever klagen dan dat ze de problemen helpen oplossen. Dat is dan weer typisch Nederlands."

Zelf zijn de hoogzwangere onderneemster en haar Jimmi twee jaar bezig geweest om de papierwinkel rond hun hostel compleet te krijgen. In die periode zeiden ze wel eens gekscherend tegen elkaar, met hun Chinese ervaringen in het achterhoofd: konden we hier maar met rode envelopjes schuiven. Rode envelopjes staan in de Chinese wereld symbool voor smeergeld.

De sinologe: Die werken niet in dit hoekje van Nederland en dat moeten ook de Chinese ondernemers beseffen. Zijn ze slim genoeg voor." Ze wijst door de deuropening naar het slootje naast haar boerderij, waarin buurman Smit zijn rondvaartbootjes heeft liggen. Hij vraagt zes euro per persoon. Hsu Lai Yu laat inmiddels ook van die bootjes varen, voor vier euro p.p. Dat is typisch Chinees. Een stereotype, ik geef het toe, maar daarom in dit geval niet minder waar. Nee, daar is mijn buurman niet boos over. Veel van zijn klanten komen uit Taiwan en die kloppen liever niet aan bij een Chinese ondernemer, ook al is die twee euro goedkoper. En er komen meer Taiwanezen dan Chinezen naar Giethoorn. Dat werpt ook een iets ander licht op de alarmkreet 'Chinezen maken van Hollands Venetië een spookdorp'. Alle Aziaten in Giethoorn worden gezien als Chinezen. Absurd."

Klopt", zegt drie kilometer verderop Evert van Dijk, voorzitter van dorpsvereniging 't Gieters Belang. Het probleem wordt volledig toegespitst op de Chinezen en dat is niet terecht." Hij woont met zijn gezin in het rustige 'noord', ook wel 'het echte Giethoorn' genoemd. Vroeger haalde je het, als je in 'zuid' woonde, niet in je hoofd om op weg naar Steenwijk door 'noord' te gaan, want de onderlinge haat en nijd was nogal groot. Twee openbare lagere schooltjes in dit dorp met 2.700 zielen was het gevolg van die kloof. Na vijftig jaar steggelen is, niet in de laatste plaats door de inbreng van Evert van Dijk en zijn vrouw, onlangs besloten om van die twee schooltjes één te maken. De vrede is getekend, zodat het dorp zich nu als eenheid kan storten op het toerismeprobleem. Van Dijk schreef er namens 't Gieters Belang na de pinksterchaos een brandbrief over aan burgemeester en wethouders van Steenwijkerland, waartoe Giethoorn behoort.

Citaat: 'Wij juichen toerisme toe, maar daarnaast ontvangen wij steeds meer signalen dat de inwoners van het dorp Giethoorn ernstig onder de ontwikkelingen hebben te lijden en dat zij vinden dat de leefbaarheid wordt aangetast. (...) De nadelen in de vorm van geluidsoverlast, beschadiging van beschoeiing en bruggen door botsende verhuurboten, verlies van privacy door toeristen die tuinen inlopen en een door toeristen verstopt fietspad worden gevoeld door de bewoners van Giethoorn, die vaak geen commerciële belangen hebben.'

Van Dijk: Watertoerisme hoort bij Giethoorn, maar het wordt tijd dat we de boel weer onder controle krijgen, te beginnen bij betere voorlichting en wegbewijzering." Hij wijst naar de lange rechte weg langs het kanaal Beukers-Steenwijk. Daar stopt de streekbus. Vooral Aziatische toeristen stappen op die plek uit, in de veronderstelling dat ze er zijn. Maar het vertier van 'zuid' ligt kilometers verderop. Lopen ze met hun trolley's hier door de tuinen te dolen. Of ze worden in hun huurbootjes spookvaarders, omdat ze de borden niet kennen."

De gemeente heeft inmiddels als reactie op de klachten een omgevingsregisseur aangesteld, maar die zit nog in de oriënteringsfase.

We rijden achter Evert van Dijk aan naar 'zuid' en parkeren achter het vermaarde café Fanfare (bekend van de gelijknamige Bert Haanstra-speelfilm). De terrassen zitten vol, in de Dorpsgracht aan bootjes geen gebrek, maar de sfeer is op deze zonnige dag eerder gezellig dan chaotisch. We lopen richting de kerk, langs het huisje naast 't Olde shoelemeester 'uus.

Duidelijkheid

Gekocht door de Chinezen, dat pandje", zegt Van Dijk. Niemand weet wat ze ermee gaan doen. Er moet meer duidelijkheid komen. Voor de Gietersen. En voor de toeristen. Dorpelingen hebben massaal bordjes gemaakt met in het Chinees 'verboden toegang', maar niemand weet of dat er ook echt staat..."

Het staat er echt", verzekert Gea Ardesch als we even later terug zijn in haar hostel. Zelf heeft ze, op verzoek van hotel De Dames van De Jonge, de Chinese tekst 'verboden te parkeren' gemaakt. Vorig jaar nog leverde ze de gemeente Steenwijkerland in het Chinees een promotiefilmpje over Giethoorn. Het is goed dat de toeristen op regels worden gewezen, maar we moeten oppassen dat we onze gastvrijheid niet kwijtraken", zegt ze. Want zonder gastvrijheid verliezen we alle toeristen. En bij gastvrijheid hoort ook: verdiepen in je gasten."

In dat opzicht heeft zij een voorsprong. Ze was afgestudeerd als vrij kunstenaar ('Dus vrij kansloos') toen ze een trektocht maakte door Azië. China pakte haar en ze besloot om in Peking een 'echt vak' te gaan leren. Ze werd sinologe, vertrok naar Peking, werkte mee aan de Chinese filmproductie Outcast met Nicolas Cage en achtte toen de tijd rijp om dicht bij haar geboorteplaats Steenwijk een hostel te beginnen. Niet onbelangrijke taak voorlopig: misverstanden wegnemen. Aan de overkant van de Dorpsgracht loopt een Aziatische dame met een mondkapje op. Veel mensen denken dat zo'n mevrouw dat doet omdat ze de lucht hier smerig vindt, maar ze draagt dat kapje omdat ze anderen niet wil besmetten. Of omdat ze hooikoorts heeft."

Het schijnt dat nog maar vijf procent van de Chinezen een paspoort heeft. Giethoorn kan dus z'n borst natmaken.

Gea Ardesch lacht. De meeste Chinezen wonen op het platteland en blijven daar voorlopig nog wel even zitten. Laten wij ondertussen dus maar met ons allen zo veel mogelijk genieten van dit prachtige dorp."

'De oplossing zit in handhaving, niet in xenofobie'